وقتی غلطها پیروز میدان هستند
تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۴۴۳۹۲
حسین جاوید درباره غلطهای مصطلح میگوید: بر اساس زبانشناسی تاریخی، صورتهایی که امروز آنها را به عنوان صورت غلط میشناسیم، صورتهای پیروز خواهند بود.
این ناشر و ویراستار در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: اصولا بحث درست و غلط در زبان، بحثی است که در دو حوزه قابل بررسی است؛ حوزه زبانشناسی و حوزه ویرایش.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او با بیان اینکه بحث درست و غلط، بیشتر حوزه ویرایش و در واقع کار ویراستاران است، گفت: کار زبانشناسان به هیچ عنوان در این حوزه نیست، کار زبانشناسان بررسی تاریخی و زبانشناختی است که مستندات و مواد اولیه این بحثها را در اختیار ویراستاران قرار میدهند.
جاوید سپس بیان کرد: اصولا در همه زبانها، چالش و رقابت بین واژههای نو و واژههای قدیمی، یا کاربردهای نو و قدیمیتر به درجاتی پیش میآید. در زبان فارسی هم چنین چیزی دیده میشود و در نهایت بر اساس زبانشناسی تاریخی، صورتهایی که امروز آنها را به عنوان صورت غلط میشناسیم، صورتهای پیروز خواهند بود؛ این اشتباهات از جایی شروع میشود و کاربردهایش شدت و رونق میگیرد، آخرین کاربران و گویشوران که صورتهای قبلی را به کار میبرند، از دنیا میروند و صورتهای جدید خود را به زبان تحمیل میکنند. بنابراین ما در مواجهه با غلطها یا صورتهای زبان این بینش را باید داشته باشیم.
این ویراستار خاطرنشان کرد: البته بحث کمسوادی و یا کمدانشی در به کار بردن زبان از بحث تحولات زبانی جداست. عمدتا مباحث مطرحشده را در تحولات زبانی بیان میکنیم یا زمانی که میگوییم فلان واژه در فلان معنای جدید به کار میرود و یا فلان ساخت در فلان شکل جدید به کار میرود.
او با اشاره به تحولات آوایی واژهها بیان کرد: گاه میبینیم واژهها با تلفظ شبیه به واژههای پربسامدتر ادا میشوند یا شکل نوشتن واژهها به شکل واژههای پربسامدتری است و تلفظشان هم از آنها تأثیر میپذیرد یا اینکه تلفظ سختتری دارند و به مرور تلفظها و آوایی جدید به خود میگیرند و با معنا و کابردهای جدید به کار میروند. در واقع واژههای جدید برای مفاهیم نو ساخته میشوند. بنابراین باید نگاهمان را به این ترتیب بدانیم و در بحث ویرایش و درستنویسی این توجیه را میشود در نظر گرفت.
جاوید تأکید کرد: برخی از دوستان نگاهی کاملا زبانشناسانه دارند و درست و غلط برایشان معنی ندارد به این معنا که هر آنچه را که در زبان هست، میپذیرند. نمیخواهیم خدشهای به درست و غلطی از نظر زبانشنایان وارد کنیم اما اگر بخواهیم به لحاظ ادبی این نگاه را بپذیریم، موضوع متفاوت خواهد شد. اگر قرار باشد هرکس هرطور که دلش بخواهد بنویسد، ممکن است از لحاظ زبانشناسان مشکلی در میان نباشد اما آنچه نثر درخشان را پدید میآورد چیست؟ چرا نثر نجف دریابندری با نثر فلان مترجم کار نابلد متمایز است؟ یا چرا نثر پرویز ناتل خانلری از نثر نویسنده کارنابلد و یا محقق کارنابلد متمایز است؟ نثر درخشانی که در برخی از داستانهای فارسی و یا برخی از کتابهای ادبی فارسی میبینیم چطور شکل گرفته است؟
این ناشر خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد هرکسی هرطور که میخواهد بنویسد و ما به درست و غلط و بهتر و برتر در زبان قائل نباشیم، قاعدتا نباید شاهد تمایز میان متنها باشیم زیرا هر نوشتهای میتواند برای خودش محترم و درست باشد. از طرف دیگر زبان هم درگیر آشفتگی میشود. پس ما باید مرز ظریفی میان این دو قائل شویم هرچند دنیای نوشتن و ویرایش با نگاه زبانشناسانه مقداری منافات دارد؛ زبانشناسان فقط تحلیل میکنند و تجویز نمیکنند.
او ادامه داد: اصولی که از نثر کلاسیک به دست ما رسیده، گنجینه زبان فارسی را شکل میدهد و آنچه امروزه در زبان فارسی کاربرد پربسامدتر و کابردهای صحیح شناخته میشود باید حفظ و تقویت شود تا زبان فارسی قواعد و قوامش را از دست ندهد و به هر حال هر زبانی از جایی آسیب میبیند؛ مثلا ممکن است واژگان زبان آسیب ببینند کما اینکه زبانهایی هستند مثل یونانی که آسیبهای زیادی دیدهاند و حتی زبان درخشان عربی با فاصلهای که بین گونههای مختلفش افتاده و باعث تغییراتی شده است. در زبان فارسی هم به نوعی تغییرات داشتیم و زبانمان مشکلات را تجربه کرده است.
جاوید درباره وامواژههایی که در زبان مقصد تغییر معنا میدهند با توضیح درباره داد و ستدهای زبانهای مختلف، گفت: رفت و آمد همیشه وجود دارد و مرزهای زبانی ورای مرزهای جغرافیایی هستند، زبان به مرز جغرافیایی یا قراردادی که میرسد، توقف نمیکند بلکه از آن عبور میکند. زبان مانند اتومبیل نیست که پشت یک دروازه برسد و بگوید مرز است و من از آن رد نمیشوم بلکه مانند نسیمی است که آزادانه در این حوزه رفت و آمد دارد. از طرف دیگر ورود تکنولوژیهای مختلف باعث میشود واژگانی از زبانهای مختلف به زبانهای دیگر بروند، از فارسی کلی واژه به عربی وارد شده در حالی که مردم ما فکر میکنند فقط فارسی زبانپذیرا بوده است یا از فارسی کلی واژه به ترکی استانبولی وارد شده که هنوز به کار میروند و پربسامد هستند و واژههایی نیستند که بگوییم در متون کلاسیک بوده و الان استفاده نمیشود. این داد و ستدها همیشه بوده و در فارسی مقداری بیش از زبانهای دیگر است. البته در زبانهای دوره میانی هم وامواژههایی از زبانهای سریانی یا یونانی داشتهایم و این مفهومی نیست که بخواهیم با آن مبارزه کنیم.
این ویراستار در ادامه توضیح داد: اگر واژهای در معنایی جز آنچه در زبان مبدا به کار میرود، در زبان مقصد به کار گرفته شود دیگر مانند یک واژه جدید میماند. چه بسا واژههایی هستند که از زبان عربی و یا زبانهای دیگر گرفته شده که در سابقه طولانی معانی دیگری داشتند اما تحولاتی حادث شده و معنای جدیدی گرفته باشند. آنها دیگر مصداق وامواژه محسوب نمیشوند. وامواژهها با مفهوم یا ابزار وارد میشوند و اگر تغییری رخ داده مانند واژه بومی شده و با قواعد زبان مقصد با آنها برخورد میشود کما اینکه گویشور زبان بومی [زبان مبدأ] ممکن است مفهوم را درک نکند.
حسین جاوید درباره تلفظ آوایی برخی از واژهها نیز گفت: دستگاهیهای آوایی زبانهای مختلف در زبانهای مقصد قابل بازسازی و بازآفرینی نعل به نعل یا دقیق نیستند یعنی شما نمیتوانید هیچ دستگاه آوایی را از زبانی در زبان دیگر پیاده و اجرا کنید. اگر واژهای وارد زبان مقصد شد، گویشوران به نزدیکترین و قابل تلفظترین آوای ممکن متوسل میشوند و آن آوا و تلفظ را انتخاب میکنند، این چیزی عادی است که واژهای یا وامواژهای واج یا آواهای قابل تلفظ در زبان مقصد نداشته باشد و گویشوران از واجها و آواهای زبان خودشان به نوعی برای شبیهسازی آن واژه استفاده کنند و این چیز نامعمولی نیست.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: حسین جاوید غلط نویسی غلط مصطلح دفاع مقدس جنگ تحمیلی سریال آتش و باد خليج فارس کیومرث پوراحمد عموهای فیتیله ای حمید سمندریان سفر دفاع مقدس جنگ تحمیلی سریال آتش و باد خليج فارس زبان شناسان زبان فارسی زبان شناسی درست و غلط واژه هایی زبان مقصد وام واژه واژه ها واژه ای زبان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۴۴۳۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وقتی «فرهنگ» در میدان «دیپلماسی» قد عَلَم میکند
با مطرح شدن موضوع «دیپلماسی»، عدهای تنها آن را به بُعد سیاسی محدود میکنند در صورتیکه در علم سیاست و روابط بینالملل، دیپلماسی معنایی فراتر از بعد سنتی خود داشته و در این راستا موضوع «دیپلماسی فرهنگی» نیز امری قابل اهمیت و بحث است که در افزایش نفوذ و قدرت چانهزنی کشورها نقشی موثر دارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، زمانی که واژه «دیپلماسی» به میان میآید، شاید برای عدهای تنها یادآور بُعد سیاسی موضوع باشد در صورتیکه در علم سیاست و روابط بینالملل، دیپلماسی معنایی فراتر از بعد سنتی خود داشته و در این راستا موضوع «دیپلماسی فرهنگی» نیز امری قابل اهمیت و بحث است؛ به باور بسیاری از نظریهپردازان حوزه بینالملل، دیپلماسی فرهنگی از مصادیق قدرت نرم است که امکان قدرت نفوذ به کشور هدف قرار میدهد.
دیپلماسی فرهنگی میتواند به واسطه ریشهدار بودن و البته وجود اشتراکات فراوان به مراتب موفقتر از سایر دیپلماسیها عمل کند زیرا اگر از نظر فرهنگی بتوان بر مردم منطقه یا کشوری تأثیر گذاشت، باورهای مردم آن کشور نیز به فرهنگ عرضه شده متمایل خواهد شد و در نهایت این اثر به مسائل سیاسی، اقتصادی و علمی نیز کشیده میشود؛ در واقع دیپلماسی فرهنگی فراتر از همه انواع دیپلماسی است و با هر اتفاقی اثر خود را از دست نمیدهد و در این مسیر نظام جمهوری اسلامی با پیروزی انقلاب، خود فرهنگ جدیدی را به جهان و به ویژه کشورهای اسلامی و به خصوص به همسایگان ارائه داد.
رئیسجمهور: دیپلماسی فرهنگی از ظرفیتهای ما در عرصه دیپلماسی است.
موضوع دیپلماسی فرهنگی در برهههای زمانی و دولت مختلف با شدت و ضعفهایی مواجه بوده و بر این اساس باید گفت که در عملکرد حدود ۳ ساله دولت نیز موضوع دیپلماسی فرهنگی از ابعاد شاخص و قابل توجه بوده و بر این اساس آیتالله رئیسی در جلسه نظارت ستادی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در دی ماه سال ۱۴۰۲ برگزار شد، بر این نکته تاکید داشت که «از مرز فرهنگی کشور به مانند مرز جغرافیایی باید مرزبانی شود. باید از این هویت ایرانی و اسلامی صیانت کرد یکی از ظرفیتهای ما در کار دیپلماسی، دیپلماسی فرهنگی است. باید گرههای ذهنی ساکنان خارج کشور را باز کنیم. امروز در جنگ روایتها قرار گرفتهایم.»
یکی از بارزترین و نزدیکترین وجود تمرکز دولت سیزدهم بر موضوع دیپلماسی فرهنگی، سفر اخیر رئیسجمهور و تعدادی از وزرا به پاکستان بود و در واقع وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سفر از نشانههای پررنگ رویکرد فرهنگی این سفر است و در این مسیر رایزنی با مسئولان فرهنگی و سینمایی پاکستانی، در زمینه توسعه مبادلات فرهنگی و انعقاد قرارداد برای ساخت یک اثر سینمایی مشترک از مهمتری وجوه این مهم است؛ همچنین نامگذاری یکی از خیابانهای کشور پاکستان بهنام «ایران» نیز از دیگر وجوه قابل اهمیت این سفر بود.
دیپلماسی فرهنگی به معنای مدیریت روابط فرهنگی کشورها استایران دارای ۷ همسایه مرزی و ۱۰ همسایه ساحلی است که فرصتهای بیشماری را برای دیپلماسی فرهنگی و سایر حوزهها را برای ما فراهم میکند به ویژه اینکه فرهنگ ایران در بسیاری از کشورهای همسایه جریان و حضور قدرتمندی دارد از همین بررسی دیپلماسی فرهنگی دولت سیزدهم و تاکید و توجه بر گسترش تعاملات دیپلماتیک در زمینههای مختلف گروهی بر نفوذ بیش از پیش جمهوری اسلامی ایران در منطقه و طراحی سامانههای مختلف از جمله سامانه فرهنگی مشترک در راستای رسیدن به اهداف منظور را رقم خواهد زد و بر این اساس نوذر شفیعی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با خبرنگار ایمنا معتقد است که دیپلماسی مانند بسیاری از واژگان حوزه روابط بینالملل دچار تحول شده است و در این باره اظهار میکند: بر این اساس ممکن است برخی مفاهیم در نتیجه تحولات از بین رفته باشد یا برای مقطعی خاص باشد اما درباره واژه دیپلماسی باید گفت که تحول در مفهوم آن تقریباً هم پایدار بوده است.
وی با بیان اینکه زمانی تنها دیپلماسی سنتی را داشتیم اما امروزه دیپلماسی بهعلاوه دیگر واژگان شده که شرایط جدیدی را توضیح میدهد دو از مصادیق این موضوع دیپلماسی عمومی، فرهنگی، سایبری و… است، ادامه میدهد: این مفاهیم جدید، دیپلماسی مکمل نیز نام میگیرند چرا که تکمیلکننده دیپلماسی رسمی هستند که توسط دولتها و وزارت خارجه دنبال میشود.
این کارشناس مسائل بینالملل با بیان اینکه دیپلماسی هنر و شیوه اجرای سیاست خارجی و یا به تعریفی مدیریت روابط خارجی است و طبق این تعریف زمانی که موضوع دیپلماسی فرهنگی مطرح میشود، به معنای مدیریت روابط فرهنگی کشورها است، توضیح میدهد: این نوع از دیپلماسی کارگزارانی دارد و بر این اساس یکی از مأموریتهای وزارت خارجه تعیین رایزن فرهنگی است اما در کشور ما علاوه بر وزارت خارجه برخی نهادها مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز متولی این حوزه هستند.
کارشناس مسائل بینالملل: دیپلماسی فرهنگی منجر به افزایش قدرت میشود.
شفیعی با بیان اینکه دیپلماسی فرهنگی از مبادلات علمی تا پذیرش استاد و دانشجو و موضوعات هنر، سینما، شعر و موسیقی را شامل میشود، میگوید: مهمترین ویژگی دیپلماسی فرهنگی قدرت جذب آن است به این معنا که ابزار قدرت نرم شناخته میشود و کار دیپلماسی فرهنگی ما باید جلب توجه کشورهای دیگر به مقولات فرهنگی ما باشد و در نتیجه باعث تأثیرگذاری ما بر دیگر کشورها شود یعنی میتوان گفت خروجی این امر سیاسی است.
وی یادآوری میکند: زمانی که از طریق فرهنگ بر فرهنگ کشور دیگر تأثیر بگذاریم، در آن کشور نفوذ پیدا میکنیم که در نتیجه منجر به قدرت میشود.
این کارشناس مسائل بینالملل با تاکید بر اینکه دیپلماسی فرهنگی بخشی از کلیات روابط خارجی یک کشور است بر همین اساس محدود و محصور به دولتها نمیشود اما ممکن است شدت و ضعف داشته باشد، خاطرنشان میکند: آنچه که در این موضوع اهمیت دارد این است که متولیان بدانند چه موضوعی را در چه زمانی و در کجا عمل کنند.
در منطقه آسیای مرکزی باید از اشتراکات زبانی سخن گفتشفیعی با ذکر توضیحاتی بیان میکند: اگر بخواهیم از منظر شیعهگرایی به سمت آسیای مرکزی حرکت کنیم، پاسخگو نیست چرا که در آن منطقه باید از اشتراک زبان فارسی استفاده کرد و در مقابل در کشورهایی مانند عراق از پتانسیل شیعه بودن استفاده کرد و در برخی کشورها مانند پاکستان و عربستان باید از عنصر مسلمان بودن استفاده کرد.
وی با اشاره به سفر اخیر رئیسجمهور به پاکستان و نمود موضوع دیپلماسی فرهنگی در این سفر تصریح میکند: پاکستان ۲ نگاه فرهنگی به ایران دارد، اول نگاه فرهنگی ملی، یعنی به ایرانی بودن ما توجه دارد و بر این اساس خود را بخشی از گهواره فرهنگی و تمدنی ایران میداند بنابراین زمینه برای تأثیرگذاری ما بر این کشور فراهم است اما نگاه دوم نگاه دینی و مذهبی است و بر این اساس پاکستان این نگاه را دارد که چون ممکن است اختلافاتی مطرح شود، نگرانیهایی وجود دارد.
این کارشناس مسائل بینالملل در پایان میگوید: در سفر رئیسجمهور به پاکستان باید ۳ نکته توجه میشد یعنی از فرهنگ، تمدن فارسی و اسلامیت ایران و پاکستان، مورد توجه قرار میگرفت که احتمالاً این نگاه حاکم بوده است.
انعقاد قراردادهای خواهرخواندگی از جمله بسترهای ایجاد دیپلماسی فرهنگی استمحمدعلی بصیری عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و رایزن اسبق فرهنگی ایران در سنگال نیز در گفتوگو با ایمنا معتقد است که دیپلماسی ابزار سیاست خارجی است و در این باره اظهار میکند: چند مدل دیپلماسی داریم چرا که سیاست خارجی تعقیب اهداف و اصول برونمرزی توسط دستگاههای مربوطه است و بر این اساس اجرای سیاست خارجی به دیپلماسی تعبیر میشود که دارای شاخههای مختلف کلاسیک، مدرن و پست مدرن است.
وی ادامه میدهد: دیپلماسی رسمی یا کلاسیک ارتباط میان دیپلماتهای رسمی یا بازیگران دولتی کشورها است تا اهداف سیاست خارجی را دنبال کنند اما زمانی که حوزه بازیگران گسترده شود، وارد دیپلماسی عمومی میشویم یعنی در کنار دیپلماتهای رسمی، بازیگران غیررسمی نیز به کمک سیاست خارجی میآیند و بخش غیردولتی دو کشور باهم ارتباط برقرار میکنند.
رایزن اسبق فرهنگی ایران در سنگال با اشاره به شیوههای مختلف اجرای دیپلماسی فرهنگی میگوید: امروزه شهرهای بزرگ برای گسترش دیپلماسی فرهنگی اقداماتی از جمله انعقاد قراردادهای خواهرخواندگی انجام میدهند که منجر به ارتباط میان بازیگران غیر رسمی میشود و در نهایت منجر به توسعه روابط خارجی در ابعاد مختلف میشوند.
رایزن اسبق فرهنگی ایران در سنگال: ابعاد گردشگری، علمی و پزشکی ایران از جمله ظرفیتهای این کشور در حوزه دیپلماسی فرهنگی است.
بصیری در در ادامه در خصوص ظرفیتهای ایران در حوزه دیپلماسی فرهنگی تصریح میکند: ایران دارای ظرفیتهای اساسی است که میتواند منجر به فعال شدن دیپلماسی فرهنگی شود؛ اولین مسئله این است که ایران کشوری ۴ فصل است که ظرفیتی جذاب برای جذب گردشگر است، همچنین ابنیه تاریخی، آثار باستانی، ظرفیتهای علمی، دانشگاهها و ظرفیتهای پزشکی از ظرفیتهای ایران در حوزه دیپلماسی فرهنگی است.
وی همچنین در خصوص سفر اخیر دولت به پاکستان میگوید: در مجمع همسایگان در موضوع مبادلات فرهنگی با پاکستان نسبت به دیگر کشورها ضعیفتر هستیم در صورتیکه ظرفیتهای گستردهای برای گسترش روابط دو کشور وجود دارد اما این ظرفیت آنگونه که باید عملیاتی نشده و امید است با جدیت دولت سیزدهم فرصت استفاده از این ظرفیت معطل فراهم شده است.
رایزن اسبق فرهنگی ایران در سنگال در پایان میگوید: دولت در این مدت تلاش مضاعفی برای دیپلماسی رسمی با همسایگان بوده تا فشار حداکثری را خنثی کند و در این راستا حجم مبادلات اقتصادی نیز بهبود پیدا کرده است.
به گزارش ایمنا، در میان انواع دیپلماسی نوین، دیپلماسی عمومی و فرهنگی از اهمیت ویژهای برخوردار است چرا که دیپلماسی فرهنگی به کشورها اجازه داده میشود با استناد بر عناصر کلیدی و نفوذ دولتهای خود، به طور مستقیم با مخاطبان خارجی یعنی جامعه کشور مقابل ارتباط برقرار کند و در این راستا باید گفت استفاده از فرهنگ و به خدمت گرفتن ابزارهای فرهنگی در دیپلماسی در مقایسه با ابزارها و اهرمهای رایج دیگر در روابط بینالملل دارای مزایایی است.
در واقع دیپلماسی فرهنگی بیشتر به دنبال کشف، تعریف و ترویج ارزشها و منافع مشترک و جهان شمول و سپس، تأمین منافع ملی در چارچوب این ارزشها و منافع مشترک است که این ظرفیت را دارد تا منعطف و خلاقانهتر از دیپلماسی سنتی به اهداف خود دست پیدا کند و در این مسیر با سهولت بیشتری امکان نفوذ به لایههای مختلف جامعه مقابل را دارد و در نتیجه با نفوذ خود، قدرتآفرین نیز خواهد بود.
گزارش از بهار یوسفیان، خبرنگار ایمنا
کد خبر 749221